در اینبخش با نکات مهم در مورد سگ ها آشنا میشویم. سگ ها اولین جاندارانی هستند کـه اهلی شدند ودر کنار انسانها زندگی کردند. در حال حاضر نمی توان رابطه بین انسانها و سگ ها را قطع کرد چرا کـه این حیوانات باوفا یاران همیشگی مـا بوده اند و برای زندگی و کسب و کار نژاد انسان اهمیت و فواید بسیاری داشته اند. بهمین منظور لازم اسـت تا نکاتی مهم درمورد این حیوانات باوفا را بدانیم.
سگ ها | خصوصیات سگ ها | ویژگی های سگ ها
سگ یا سگ اهلی زیرگونه اهلی گرگ ها و پستانداری از خانواده سگ سانان اسـت. سگ اولین جانوری اسـت کـه بـه دست انسان اهلی شد. سگ ها از گوناگون ترین جانوران زمین هستند کـه میراث چند هزار سال مداخله انسان در روند جفت گیری و پرورش این جانور اسـت.
سگ ها نقش های گوناگونی در جوامع انسانی بر عهده گرفته‌اند و آدمیان ازآن‌ها برای شکار، گله داری، بارکشی، محافظت، کمک بـه پلیس و نیروهای مسلح، همراهی و همدمی و کمک بـه اشخاص دچار ناتوانی استفاده کرده‌اند.
دوران زندگی و طول عمر سگ ها
توله سگ تازه زاده شده در مدت کوتاهی بـه یک سگ بالغ تبدیل می شود. طول عمر یک حیوان بـه فاکتورهای مختلفی از جمله محیط، نژاد، سلامتی، بهداشت، تحرک، و تغذیه بستگی دارد. نژادهایی مانند اشپیتز و فکس تریر مدت طولانی یعنی ۱۸ تا ۲۰ سال عمر میکنند و نژادهایی مانند باکسر و ژرمن شپرد طول عمری تا ۱۲ یا ۱۳ سالگی دارند.
سگ ها در سن ۳ تا ۵ سالگی کاملا بالغ شده و فعال ترین دوران زندگی شان را دراین سنین می گذرانند. از سن ۷، ۸ سالگی کم کم حالت افتادگی و کاهش فعالیت در آنها دیده میشود. سگ هایی کـه بـه این سن رسیده اند محیطی آسان و آرام را برای خود ترجیح می دهند و بیشتر انها دراین دوران در حال خواب و استراحت هستند و بخصوص در زمستان ساعت ها در محیط های گرمی چون کنار رادیاتور استراحت کرده یا می خوابند.
سگ های پیر، دچار کاهش حس شنوایی و یا حتی ناشنوایی میشوند. بیشتر آن ها دچار آب مروارید، ریزش دندان‌ها «کـه باعث سختی در جویدن خوراک میشود» و بزرگی پروستات «کـه باعث اِشکال در دفع ادرار میشود» شده و ممکن اسـت ویژگی های رفتاری آنها تغییر کند. نسبت بـه گذشته بیشتر لجاجت میکنند و نسبت بـه عادت‌های روزانه خود بیشتر وابستگی نشان می دهند.
چرا بینی سگ ها همواره خیس است
ویتنی میلِر، پزشک دامپزشک معتقد اسـت برای خیسی بینی سگها میتوان دلایل متفاوتی برشمرد. او می گوید: «مهم ترین دلیلش این اسـت کـه سگها مخاطی ترشح میکنند کـه برای حس بویایی‌شان مفید اسـت. دلیل دیگر این اسـت کـه سگها از بینی تعرق میکنند و گاهی هم زبانشان رابه بینی میزنند تا آنرا تمیز کنند.»
از سویی دیگر برخی‌ها نگرانند کـه اگر بینی سگشان خشک باشد نشانه‌ی بیماری آن‌هاست. اما پزشک میلر دراین باره میگوید نمی توان همواره چنین نتیجه‌ای گرفت بنابر این اگر نگران سلامتی سگتان هستید بهتر اسـت بـه دامپزشک رجوع کنید.
چرا پنجه‌ی سگ ها بوی چیپس تورتیلا میدهد؟
شاید برای شـما هم پیش آمده کـه وقتی پنجه‌ی سگتان را بو می کنید متوجه بویی شبیه چیپس تورتیلا میشوید. کسانی کـه از سگ نگه داری می کنند طبق معمولً بـه این حالت می گویند «پنجه‌ی چیپسی» اما حقیقت امر این اسـت کـه نوعی باکتری بی‌خطر باعث بروز چنین بویی می شود. پزشک دامپزشک رابرت جِی. کاتون در مورد شرایط نگهداری سگ و موضوع مورد بحث این سوال میگوید:
«سگها هم مثل انسانها طبیعی اسـت کـه باکتری یا قارچ پوستی بگیرند و پنجه‌هایشان نیز مستثنی نیست. این باکتری‌ها ممکن اسـت بویی شبیه نا تولید کنند.» اگرچه این باکتری‌ها عموماً بی‌خطر هستند پزشک کاتون اخطار می دهد رشد بی‌رویه‌ی این باکتری‌ها روی پنجه‌ی سگها موجب بروز مشکلاتی خواهد شد. بنابر این اگر بوی پنجه‌ی سگتان را از دور حس می کنید باید بـه دامپزشک رجوع کنید.
آیا ممکن است نژادهایی خاص از سگ ها، مثلاً پیتبول، خشن‌تر شوند؟
بعضی نژادها هم چون پیتبول و دوبرمن گاهی رفتارهای خشنی دارند. اما بـه گفته‌ی پزشک کاتون نمیتوان رفتار سگها را صرفاً بر اساس نژادشان پیش‌بینی کرد. او میگوید: «هیچ سگی اصالتاً خشن نیست و نباید آنها را آن گونه دسته‌بندی کرد.
عده ای از نژادها رفتار هجومی‌تری دارند و برخی دیگر نیز احساسی‌ترند.» پزشک کاتون تأکید میکند علم بـه شرایط نگهداری سگ، آشنایی با نژاد و رفتارهای او برای آموزشش و هم چنین بـه منظور فهمیدن این کـه آیا مناسب خانواده‌تان اسـت یا نه بسیار ضروری اسـت.
آیا عقیم سازی سگ ها باعث تغییر رفتارشان میشود؟
برخی افرادی کـه سگ دارند گاهی ابراز نگرانی می کنند کـه عقیم‌سازی ممکن اسـت بر رفتار سگشان تأثیر بگذارد. پزشک جِیمی ریچاردسن در باره‌ی شرایط نگه داری سگ و عقیم‌سازی سگها می گوید اینکار اگر در سن مناسب انجام شود خوشبختانه هیچ نشانی از عواقب ناخواسته‌ی رفتاری در پی ندارد.
او گفت: «هیچ سند علمی دال بر تغییر رفتار سگها پس از عقیم‌سازی، مثلا گوشه‌گیری یا دیگر تأثیرات منفی، وجود ندارد.» اگرچه او تأکید می کند کـه عمل عقیم‌سازی بر سگ‌های نر ممکن اسـت باعث شود تمایل کمتری بـه نشانه‌گذاری محیط از خود نشان دهند و رقبت چندانی بـه پرسه‌زدن نداشته باشند.
آیا اگر به سگ ها غذای صرفاً خشک بدهیم ایرادی دارد؟
پزشک ریچاردسن میگوید غذای خشک بـه اندازه‌ی غذای کنسرو سالم و مغذی اسـت. او میگوید: «هیچ ضرری ندارد کـه بـه سگتان صرفاً غذای خشک بدهید، مهم این اسـت کـه نیازهای مرتبط با نژاد، سبک زندگی و سلامتی سگتان تأمین شود.» البته هنگام تهیه‌ی غذا خشک حتما از غذاهایی استفاده کنید کـه مجوزهای لازم را دارند.
آیا سگ های کوچکتر اساساً بیشتر از سگ های بزرگ واق میزنند؟
واق زدن های بسیار یکی از شاخصه‌های بارز سگ‌های کوچک اسـت اما نمیتوان آن گونه قضاوت کرد کـه سگ‌های کوچک بسیار واق میزنند و سگ های بزرگ کاملاً آرام هستند. پزشک گری ریچتِر در مورد شرایط نگه داری سگ و انتخابش می گوید با این کـه رفتار سگها منحصر بـه فرد اسـت اما در تعداد زیادی از موارد سگ‌های کوچکتر تمایل بیشتری بـه سروصدای بیشتر دارند.
او توضیح میدهد: «ذات بیشتر سگها این اسـت کـه کاری انجام دهند و برخی نیز کارشان همین تولید صداست. برخی نژادها مثل مینیاتور پینشِر خصیصه‌ی نگهبانی دارند و نژادهای دیگر مثل بیگِل ذاتی شکاری دارند و صاحبشان را نسبت بـه طعمه آگاه میکنند.» او در ادامه‌ی گفته‌هایش می‌افزاید کـه برخی نژادها اساساً بیش از بقیه‌ی نژاد سگها واق میزنند.
سگ های نر دوستانه تر رفتار میکنند یا سگ های ماده؟
وقتی موضوع شرایط نگه داری سگ ، رفتار سگها و میزان صمیمیت آنها مطرح میشود می توان هردو جنس سگها رابا هم برابر دانست. پزشک کاتون دراین مورد می گوید: «حقیقت این اسـت کـه جنسیتی نسبت بـه دیگری دراین مورد برتری ندارد.
آموزش صحیح روابط اجتماعی سنین پایین باعث می شوند کـه سگها فارغ از جنسیتشان رفتاری صمیمانه داشته باشند.» اگر قصد دارید سگی رابه جمع خانواده‌ی خود اضافه کنید باید بدانید کـه جنسیتش عامل چندان تعیین‌کننده‌ای نیست ودر عوض پیشینه‌ی سگ، آموزش و خصوصیت فردی او بسیار مهم اسـت.
آیا میتوان نژاد خاصی را صمیمی‌تر از باقی نژادها دانست؟
اگرچه برخی نژادهای سگ رفتاری پرجذبه از خود بروز می دهند می توان گفت با آموزش و تربیت صحیح میتوان رفتاری صمیمانه ازآن‌ها دید. پزشک میلر می گوید: «برخی نژادهای خاص طی سالها تربیت می شوند و تمرکز بر خصوصیتی خاص ازآن‌هاست، مثلا وفاداری.
اما سگها از هر نژادی کـه باشند همدم بسیار خوبی هستند و الگوهای روابط اجتماعی بسیار خوبی دارند.» چنانچه در پی نژادی خاص میگردید بهتر اسـت بدانید کـه مهم گذشته‌ی سگ اسـت و نحوه‌ی مراقبت ازآن و شرایط نگه داری سگ و هچنین خصایص نژادش.
آیا سگ ها پنجه ای برتر دارند؟
پزشک میلر میگوید «آزمایش‌های گوناگونی برای بررسی این مورد انجام می شود. هدف این اسـت کـه رفتار سگ را طی مدتی معین مشاهده و سپس مقایسه کنیم تا ببینیم پنجه‌ی چپ یا راستش را چقدر استفاده میکند؟» یکی از این آزمایش‌ها بـه اسم «توپ کونگ‌بال» شناخته میشود.
محققان دراین آزمایش یک اسباب‌بازی رابه شکل توپ جلوی سگ میگذارند کـه داخلش دارای تکه‌های اسنک اسـت. سپس رفتار سگ را بررسی میکنند تا ببینند هنگام درآوردن اسنک‌ها از کدام پنجه‌اش استفاده میکند تا توپ را ثابت نگه دارد. بدین‌ترتیب می توان فهید کـه آیا سگ دارای پنجه‌ای برتر اسـت یا نه.
آیا خوردن گوش خام برای سگ مضر است؟
بـه عقیده‌ی پزشک ریچارد برخی صاحبان سگ ممکن اسـت از گوشت خام برای تغذیه‌ی سگشان استفاده کنند اما او مصرف گوشت نپخته را توصیه نمیکند. او میگوید: «با این کـه این نوع رژیم غذایی در حال گسترش اسـت نباید فراموش کرد در هیچ تحقیق علمی ثابت نشده کـه گوشت خام ضامن سلامتی سگ اسـت.
حتی برعکس، تحقیقات بسیاری نشان داده‌اند کـه اتفاقاً این نوع رژیم غذایی مضر اسـت چون توازن تغذیه را برهم میزند، موجب رفتارهای هایپر مربوط بـه تغذیه میشود و عفونت‌های میکروبی را نیز افزایش می دهد.» هم چنین بـه یاد داشته باشید مصرف گوشت خام خطر آلودگی‌های میکروبی مختلفی را می‌افزاید کـه از جمله‌ی آنها میتوان بـه سالمونلا و فهرستِریا اشاره کرده.
آیا کسی که به سگ آلرژی دارد میتوان همراه این حیوان زندگی کند؟
عده ای از افرادی کـه بـه سگ آلرژی دارند شاید شنیده باشند کـه بالاخره روزی میتوانند با سگها زندگی کنند. اما متأسفانه هیچ مدرک علمی بابت صحت این موضوع در معرض نیست. پزشک ریتچر دراین مورد می گوید: «یک نظریه این اسـت کـه شاید با زندگی همراه سگ، آلرژی نسبت بـه این حیوان از بین برود و حساست بیش از حد سیستم ایمنی بدن کاهش یابد.
اما نمیتوان با خاطرجمعی گفت کـه علت کاهش آلرژی طی زمان چـه می تواند باشد.» انجمن آسم، آلرژی و ایمن‌شناسی ایالات امریکا بـه آن گونه افراد توصیه میکند از فیلتر هوای هِپا استفاده کنند تا آثار آلرژی بـه سگ کاهش یابد. داروهای آنتی‌هیستامین و مصرف آمپول‌های ایمنی‌درمانی نیز می تواند مؤثر باشد. هم چنین افرادی کـه از ناراحتی‌های تنفسی مثل آسم رنج می برند نباید خودشان را عامدانه در معرض عوامل حساسیت زا قرار دهند.
سگ ها از چه زمانی با انسان ها دوست شدند؟
سابقه استفاده از سگ ها برای کمک بـه انسان بـه اواسط قرن شانزدهم میلادی برمی گردد. اولین مدرسه تربیت سگ های راهنما در کشور آلمان ودر طول جنگ جهانی اول و برای کمک بـه تسهیل بازگشت سربازان خسته و مجروح احداث شد. اولین سگ راهنمای مورد استفاده در انگلستان سگی از نژاد ژرمن شپرد بود. درسال ۱۹۳۴ میلادی اولین مرکز تربیت و پرورش سگ های راهنما برای افراد نابینا شروع بکار کرد.
طبق معمولً نژاد گلدن رتریور و ژرمن شپرد بیشتر مورد توجه و استفاده بودند کـه بعد ها سگ دو رگه گلدن رتریور با لابرادور با پودل نیز رایج شد. سگ های راهنما برای افراد نابینا و یا کم بینا تربیت شده اند. حتی افرادی کـه دچار کور رنگی بوده و توانایی تشخیص علایم هشدار دهنده را ندارند، می توانند از این سگ ها استفاده کنند. همه ی سگ های راهنما می توانند بـه همه ی محیط ها وارد شوند حتی اگر در آن جا ورود حیوانات ممنوع باشد.